En aragonés
-
En aragonés: L’arte de convivir (Heraldo Escolar)
Pueden la bondad y la solidaridat estar competencials de traza que s’entrenen y s’aprendan? La respuesta ye sí. Fa cuasi 30 anyos, Porfirio Hidalgo, director d’una escuela de Portugalete perteneixient a los Chirmans Menesianos, decidió empentar diversas experiencias solidarias entre lo alumnado de Bachillerato. Lo suyo obchectivo, propiciar practicas de ciudadanía activa, d’educación pa la solidaridat. Anyos dimpués, en 2009, en a comarca catalana d’o Maresme los chirmans Puig facioron posible que s’implementase un aprendizache escolar pa emparar l’obchectivo d’a Cadiera de Sangre. Hue, l’Aprendizache-servicio (ApS) tiene carta de naturaleza y lo que en os suyos inicios yeran accions solidarias aisladas hue tienen dimensión curricular. S’ha aconseguiu no nomás que…
-
A inspezión educativa, consiente luz (Heraldo Escolar) Foto: Jaime Perpinyà
(Publicau en Heraldo Escolar o 12 de chinero de 2023) A lo largo d’a mía vida profesional he teniu una eszelén relazión con els, con ellas, de qui he aprendiu y por os cuals m’he sentiu mui acompañau. Con istos achetivos he descrito a suya labor: colaboradora, presto, comprensiva, azesible. Toz achustaus, anque sigan os grans esconoxius. En una trobada educativa una d’ellas compartió con l’auditorio a suya primera esperenzia profesional. Recordó que cuan plegó a lo mío zentro le diziemos: “Aquí cudiamos a la chen”. Ixe zeño me dio a mida d’a dimensión d’a suya labor. Si alzaba en a suya memoria ixe detalle eba d’estar belún d’una gran…
-
Un difícil papel (Heraldo Escolar) Foto: Jaime Perpinyá
Estoy farta de tanto papeleo, de tanta burocrazia”. Qué dozén no siñaría ista afirmazión? Dezir-la en voz alta ranca vítores y aplausos porque ye verdat: cumplimentar documentazión ye una pesada carga que asumimos con enueyo y que nos supone un esfuerzo, dezimos, que podríanos emplegar en causas más nobles. Puede sonar ventajista si dezimos que no podemos azeutar que atros ambitos d’a vida no sigan convenienmén documentaus, como lo d’a salut, a lei u a vivienda, pero suavezemos o debate con a idea que tan absurdo ye sepultar-nos con toneladas de desichenzias documentals como quejarnos de cualsequier requerimiento, por mui razonable que pueda estar. Creo en o compromiso, o treballo…
-
Etica legal (Heraldo Escolar)
A bióloga Lynn Margullis nos amuestra que toz os organismos mayors que as bacterias son, de manera intrinseca, comunidaz y que “a vida no conquirió a planeta por medio de combates, sino grazias a la cooperazión”. Por a suya parte, Paco Puche espresa que “a tendenzia fundamental en a dinamica d’a vida ye a cooperazión universal”. Fren a istas uelladas eticamén lempedas, o mandau d’a competenzia individualista escabona a idea d’o bien común y s’enalteix en a economía, en o esporte y en o treballo. Kropotkin fabló de cooperazión, solidaridat, cudiau mutuo y reparto chusto de recursos como ferramientas clau ta lo progreso d’a soziedat. Muitos siñamos istos prenzipios pero…
-
Reimaginar chuntos o futuro (Heraldo Escolar)
A educazión ye una fayena colectiva. A l’amparo d’ixa convizión s’ha elaborau o que se dará en clamar l’informe Sahlework, baixo o titol ‘Reimaginar chuntos os nuestros futuros. Un nuevo contrato sozial ta la educazión’, sucesor de l’informe Delors. L’exe central rodeya a nezesidat de preguntar-nos cómo nos relazionamos entre nusatros pero tamién cómo nos relazionamos con a planeta y con a tecnolochía. En palabras de Sobhi Tawil, coordinador d’o documento, vivimos una cochuntura marcada por “a degradazión medioambiental, l’incremento d’as inequidades, a regresión d’os dreitos umanos/umans y l’auche d’os populismos, l’azelerazión d’a dichitalizazión y a intelichenzia/lizenzia/lizenzía artifizial y a inzertidumbre d’o futuro d’o treballo”, por o que ye inevitable…
-
Competenzias y aprendizache colectiu (Heraldo Escolar)
Se diz que as crisis son oportunidaz pa reflesionar sobre o sentiu d’a vida y ubrir nuevas finestras de posibilidaz. En un mundo asimetrico y esterizau por a tragedia i bi-ha días que se fa difizil vivir. En ocasions dica imposible. Manimenos, quiero pensar que no podrán con este milars de corazons fuertes que traquían en o tuyo peito, os de tantos y tantos dozens que día a día sustienen con o suyo entrega a riseta d’as nuestras creaturas. Quiero rescatar dos enseñanzas que nos ha dixau a istoria rezién: a nezesidat de promozionar contenius interdisziplinars y/u transdisciplinares y a importanzia d’aprender a vivir y conoxer a soziedat pa millorar-la.…
-
Lo infinito en un documento (Heraldo Escolar)
“A burocrazia nos afoga”. Qué dozén no ha feito ista afirmazión en bella ocasión? Ye mui fazil adubir l’aplauso cuan dezimos isto y bien, d’alcuerdo: ye verdat. Cumplimentar documentazión ye una pesada carga que asumimos con enueyo y que nos supone un esfuerzo, dezimos, que podríanos emplegar en causas más nobles. Qué pensaríanos si atros profesionals informasen a los suyos colegas de viva voz y no i ese constanzia d’as suyas azions? No ye azeptable sepultar a los dozens con toneladas de desichenzias documentals, pero tampoco admite muito recorriu quejarnos debán de cualsequier requerimiento, por mui razonable que pueda estar. En o punto meyo, alavez. Proclamo a mía fe en…
-
Lo clima escolar, voz incompleta (Heraldo escolar)
Escribamos sobre d’o clima escolar. Un buen amigo me charraba d’o buen ambient que i hai en o suyo centro y me pregunté per las razons que podesen explicar-lo. En seguida pensé en as personas, seres que trascienden la norma. Qué important que i haiga qui contribuiga a amillorar ixa atmosfera necesaria pa sentir-nos bien. Y me dicié que en ixe aniello cal engarzar qualques piedras. Una d’ellas ye un prochecto educativo quiesto per la comunidat que totz sintamos como propio. Unatra, lo treballo en equipo. Quanto mas cerca las personas, mas luen la dificultat. La tercera, aprender a chestionar las situacions de contraste d’ideyas. La quarta, comunicar, pus aporta…
-
No me dixez sola (Heraldo Escolar)
Levo un tiempo tratando de contestar cualques preguntas que pueblan as nuestras carreras educativas y abitan as nuestras mentes dozens, maltreitas por a violenzia d’a pandemia. Difizil fayena. Uei, aquí, confieso que, encorralau por a confusión, he optau por intresar-me tan solo por as comunidaz que desarrollan proyeutos globals, porque no i hai pon más robusto que un equipo cohesionado arredol d’una idea de busqueda. Por ixo m’emplego a fondo en conoxer esperenzias que prexinan futuros posibles y afruentan a gravísima fallita sozial que ya esistiba, amplificada con a espansión d’o virus. Pasó o tiempo d’o esfuerzo en singular, zierto, pero asumamos que vivimos una preocupán tendenzia ta la individualidat…
-
Leyer ye volar (Heraldo Escolar)
Dice Irene Vallejo de José Luis Melero que “él expresa mejor que nadie, con amor y humor, la felicidad de leer y saber” y lo hace en la presentación del último libro del escritor zaragozano, “Lecturas y pasiones”. No cabe mejor relación entre dos universos que la que se da entre la palabra y el corazón, una idea que solo podemos hacer nuestra leyendo. Leyendo a Irene, leyendo a José Luis, leyendo a Julio, leyendo a leyendo a Soledad, leyendo a César, leyendo a Mario, leyendo a Almudena. Leyendo. En la escuela nos miramos a los ojos y nos preguntamos: ¿qué es lo importante? ¿Aprender a leer para saber? ¿Aprender…
-
Hue empeza tot (Heraldo Escolar)
Javier Lafuente, periodista, escritor y editor, publicó fa un año un magnifico libro por titol “Educar de zine”. Se trata d’un esplendoroso viache que nos amana a la fegura d’o dozén a traviés d’o seteno arte. L’autor fa uso d’una achil y nutritiva escritura que nos descubre a esenzia d’os seres umanos/umans. D’os cuals un día dezidioron dedicar-se a la enseñanza. A suya lectura me levó a redescubrir toz y cadagún d’os perfils que aconforman a nuestra forma d’estar en o mundo como enseñantes. Dende a fegura d’o profesor “imprescindible”, ixe que nos marca pa siempre cuan somos alumnos, dica o mayestro preszindible por o suyo mediocridad u a suya…
-
Dezaga d’a pizarra (Heraldo Escolar)
Fa un anyo escribié sobre deseyos y prochectos. Posibles, conseguibles. Hue recupero la ideya y la meto en o contexto que nos acompanya. Escribié: “Hue empezipia un curso choven de mochila amplia”. Choven? Mochila amplia? Sí, pero atados a un futuro que nos aspera y no sabemos án. Escribié: “Los nuestros zentros son un espazio y un momento pa la trobada y soniamos que las nuestras escuelas lo sían pa totz”. Espacio? Trobada? Ni lo mas torpe d’os guionistas d’a pior zinta de serie B. Qué maldita ironía! Escribié: “Soniamos una escuela bonica, an la belleza sía la man que pillamos pa sentir-nos bien”. Y soniamos, pero hue no la…
-
Aprender d’os millors (Heraldo Escolar)
Esta semana s’ha chubilau José Ramón Olalla, companyero interminable. D’ell, con ell i habría muito que charrar. Como de tantos y tantas que han deixau la suya mochila a lo canto d’o camín pa que los que encara caminamos buscando-nos repleguemos lo suyo legado. Siempre m’ha intresau ye aprender d’os nuestros mayors. Y de qui troboron en a pedagochía lo sentiu d’a suya vida. He procurau estar a lo suyo costau pa conoixer-los y de totz ells m’han plegau parolas fundas. En o mío caso quiero nombrar a Antonio M., Ángel G., Salva L., José Daniel G., Alfonso C., Gonzalo H., Manuel P., Palmira M., José María P., José Manuel…
-
A los equipos directivos, marguina posible (Heraldo Escolar)
Un zentro educativo ubre las suyas puertas cada día a un mundo en o qual cada vegada ye menos cierta la certeza. Y hue, primer día d’o Curso d’os Mil Adchectivos, menos que nunca. Los mayestros y mayestras recibimos en as nuestras aulas milars de vidas solas. Las familias entregamos lo mas preciau, lo mas amau. Confiadas en a labor y lo compromiso d’o profesorado. Quan ixe inte s’haiga produciu hue en cada centro i habrá habiu tres (u mas, seguntes los casos) personas que entre uns segundos habrán mirau en o suyo interior. S’habrán preguntau si tot ye bien (hue mas que nunca), si cada decisión presa ha aportau…
-
«Que la escuela sía más bella» (Heraldo Escolar)
(Este articlo lo publiqué en castellán en o mío blog lo 4 de setiembre de 2020) Fa un anyo escribié un articlo que publiqué en este mesmo puesto. En ell charraba de deseyos, ilusions y prochectos. Totz ells posibles. Totz ells conseguibles. Hue, 365 días dimpués, me pregunto si podría escribir lo mesmo texto. Confieso que no trobo respuesta. Lo cierto ye que no puedo trobar garra . Han cambiau tanto las nuestras vidas! Si belún nos hese dito…En fin, ya sabemos lo que va dimpués d’esta frase. Manimenos, me fería goyo recuperar aquellas sencillas frases. Y tractar de meter-las en contexto, lo que agora nos acompanya. A lo suyo…